دارایی های ثابت و روش های حسابداری آن :

در این مقاله از سایت نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستان تلاش داریم تا در مورد دارایی های ثابت صحبت کرده و روش های حسابداری آن را آموزش دهیم.

دارایی های ثابت مشهود :

دارایی هایی که به منظور استفاده در تولید یا عرضه کالا و خدمات، اجاره به دیگران یا مقاصد اداری تحصیل و عمر برآوردی بیش از یکسال دارد دارایی ثابت نامیده می شود. ویژگی اصلی دارایی ثابت عملیاتی بودن آن است. یعنی این دارایی به شکل فعال در عملیات جاری مورد استفاده قرار می گیرد.

به طور کلی دارایی یک منبع اقتصادی دارای منافع آتی است.

راههای دستیابی به دارایی های ثابت :

• خرید نقدی
• خرید نسیه
• ساخت
• معاوضه دارایی های غیر پولی
• انتشار اوراق بهادار
• اهدا

الگوی شناخت اولیه دارایی ثابت در حسابداری :

در روز نخست ۴ ارزش زیر در مورد دارایی با هم برابر است :

ارزش منصفانه

بهای تمام شده : مخارج لازم و ضروری جهت رساندن دارایی به مرحله استفاده مورد نظر و بهره برداری. بهترین برآورد برای ارزش منصفانه همین مفهوم بهای تمام شده است که دارایی در روز نخست به این مقدار ثبت می شود.

معادل قیمت نقدی

ارزش اقتصادی : ارزش فعلی جریان های نقدی حاصل از استفاده مستمر از دارایی است و شامل ارزش اسقاط دارایی می باشد.

نکته : در خرید های نسیه، بهره معمولأ جزئی از بهای تمام شده دارایی محسوب نمی شود.

مثال : شرکت آلفا در ابتدای سال مبادرت به خرید و وارد نمودن یک دستگاه ماشین آلات نمود.

بر اساس اطلاعات زیر بهای تمام شده این دارایی را تعیین نمایید.

قیمت خرید دارایی به صورت نسیه: ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال

تخفیفات نقدی خرید دو درصد قیمت خرید

عوارض گمرکی و مالیات: ۶۰۰,۰۰۰ ریال

مخارج آماده سازی محل نصب: ۲,۳۰۰,۰۰۰ ریال

مخارج تولید آزمایشی اولیه: ۸۰۰,۰۰۰ ریال

عواید حاصل از فروش تولیدات آزمایشی اولیه: ۶۵۰,۰۰۰ ریال

حق الزحمه فنی مهندسان: ۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال

مخارج اضافی به علت اشتباه در نصب: ۲۸۰,۰۰۰ ریال

مخارج نصب: ۱,۲۰۰,۰۰۰ ریال

مخارج افتتاح: ۲۰۰,۰۰۰ ریال

حل : همه مفروضات و اطلاعات مسئله به غیر از مخارج اضافی اشتباه در نصب و مخارج افتتاح در محاسبه بهای تمام شده اعمال می گردد.

۲۰,۰۰۰,۰۰۰-۴۰۰,۰۰۰+۶۰۰,۰۰۰+۲,۳۰۰,۰۰۰+۸۰۰,۰۰۰-۶۵۰,۰۰۰+۱,۰۰۰,۰۰۰+۱,۲۰۰,۰۰۰=۲۴,۸۵۰,۰۰۰

ثبت های مورد نیاز بابت این خرید دارایی به شرح زیر است:

ماشین آلات              ۱۹,۶۰۰,۰۰۰

حسابهای پرداختنی                  ۱۹,۶۰۰,۰۰۰

دوره تخفیف:

حسابهای پرداختنی            ۱۹,۶۰۰,۰۰۰

موجودی نقد                       ۱۹,۶۰۰,۰۰۰

خارج از دوره تخفیف:

حسابهای پرداختنی            ۱۹,۶۰۰,۰۰۰

هزینه بهره                     ۴۰۰,۰۰۰

موجودی نقد                       ۲۰,۰۰۰,۰۰۰

نکته: یکی دیگر از اجزای بهای تمام شده دارایی، مخارج برچیدن دارایی و پاکسازی محل طبق قانون یا قرارداد است. این مخارج باید برآورد و با ارزش فعلی خود به بهای تمام شده دارایی افزوده شود و معادل آن بدهی (ذخیره) شناسایی گردد.

روش های حسابداری دارایی های ثابت :

بطور کلی دو روش حسابداری در برخورد با دارایی های ثابت به کار گرفته می شود که شامل موارد زیر می باشد :

1. روش تجدید ارزیابی

2. روش بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته

روش تجدید ارزیابی :

دارایی های ثابت را می توان در دو دسته استهلاک ناپذیر (مانند زمین که از محل فروش یا واگذاری آن منتفع می شویم) و استهلاک پذیر (برای مثال ساختمان که از استفاده تدریجی و یا فروش آن منتفع می گردیم) دسته بندی نمود.

اصول و قواعد حاکم بر تجدید ارزیابی دارایی های ثابت استهلاک ناپذیر همانند قواعدی است که بر تجدید ارزیابی سرمایه گذاری های بلند مدت حاکم است، با این تفاوت که در مورد سرمایه گذاری ها دوره تناوب سالانه و در مورد دارایی های غیر جاری غیر پولی دیگر ۳ یا ۵ سال یکبار می باشد. باید توجه داشت که با واگذاری زمین انباشته مازاد تجدید ارزیابی در صورت وجود، تحقق یافته محسوب و به سود انباشته منتقل می شود.

مثال: فرض کنیم بهای تمام شده یک قطعه زمین ۱۰۰ میلیون ریال، مبلغ دفتری آن ۸۰ میلیون ریال می باشد. در صورتیکه زمین تجدید ارزیابی شود و ارزش منصفانه آن ۸۵ میلیون ریال تعیین گردد، دراین حالت باید ۵ میلیون ریال درآمد شناسایی نمود.

تجدید ارزیابی دارایی های ثابت استهلاک پذیر :

برای تشریح این نوع تجدید ارزیابی از یک مثال استفاده می کنیم. البته قبل از آن باید به چند نکته به شرح زیر توجه نمود:

سود قابل تقسیم نباید تحت تاثیر پدیده تجدید ارزیابی قرار گیرد (طبق استاندارد شماره ۱۱). لذا به اندازه اختلاف هزینه استهلاک قبل از تجدید ارزیابی و بعد از تجدید ارزیابی از مازاد تجدید ارزیابی به سود انباشته منتقل می شود.
می دانیم که مازاد تحقق یافته در صورت سود و زیان جامع منعکس نخواهد شد و می دانیم که در صوت سود و زیان جامع، ایجاد مازاد و برگشت مازاد تجدید ارزیابی و نه تحقق آن انعکاس می یابد.

مثال: شرکت آلفا در ابتدای سال ۸۱ ماشین آلاتی به بهای تمام شده ۲۰ هزار ریال خریداری نمود. عمر مفید این ماشین آلات ۱۰ سال و روش استهلاک خط مستقیم است در پایان سال ۸۳ ارزش منصفانه این ماشین در نتیجه تجدید ارزیابی ۱۵ هزار ریال تعیین شده است. ثبت های مربوطه به این شرح خواهند بود:

۱/۱/۱۳۸۱ ماشین آلات     ۲۰.۰۰۰

نقد                       ۲۰.۰۰۰

۲۹/۱۲/۱۳۸۱ هزینه استهلاک ۲.۰۰۰

استهلاک انباشته        ۲.۰۰۰

۲۹/۱۲/۱۳۸۲ هزینه استهلاک ۲.۰۰۰

استهلاک انباشته        ۲.۰۰۰

۲۹/۱۲/۱۳۸۳ هزینه استهلاک ۲.۰۰۰

استهلاک انباشته        ۲.۰۰۰

۲۹/۱۲/۱۳۸۳ استهلاک انباشته ۶.۰۰۰

ماشین آلات        ۶.۰۰۰

۲۹/۱۲/۱۳۸۳ ماشین آلات ۱.۰۰۰

مازاد تجدید ارزیابی ۱.۰۰۰

۲۹/۱۲/۱۳۸۴ هزینه استهلاک  ۲.۱۴۳                                                            ۱۵.۰۰۰/۷=۲.۱۴۳

استهلاک انباشته۲.۱۴۳

۲۹/۱۲/۱۳۸۴مازاد تجدید ارزیابی ۱۴۳

سود انباشته ۱۴۳

طبق نکات گفته شده مازاد تجدید ارزیابی در صورت سود و زیان جامع سال ۸۴ منعکس نخواهد شد همچنین مانده مازاد تجدید ارزیابی و مبلغ دفتری ماشین آلات در ترازنامه پایان سال ۸۴ به ترتیب ۸۵۷ (۱.۰۰۰-۱۴۳) و ۱۲.۸۵۷(۱۵.۰۰۰-۲.۱۴۳) خواهد بود.

روش بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته :

با بیان یک مثال این روش را شرح می دهیم.

فرض کنیم در تاریخ ۱ فروردین ۸۱ ماشینی به بهای تمام شده ۱۰۰ ریال خریداری که عمر مفید آن ۱۰ سال برآورد شده است. در صورتیکه روش حسابداری این دارایی ثابت روش بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته و روش استهلاک آن خط مستقیم باشد، خواهیم داشت:

۱/۱/۸۱ ماشین آلات   ۱۰۰

نقد               ۱۰۰

۲۹/۱۲/۸۱  هزینه استهلاک   ۱۰

استهلاک انباشته     ۱۰

چنانچه شرایطی پیش آید که نشان دهد مبلغ قابل بازیافت دارایی کمتر از مبلغ دفتری است باید بلافاصله مبادرت به شناخت هزینه کاهش ارزش نمود (شناخت بلادرنگ).

برای نمونه در این مورد می توان به زنگ زدگی، معرفی دارایی بهتر توسط رقبا به بازار و یا از مد افتادگی اشاره نمود.

نحوه عمل به این شکل است که مبلغ بازیافتنی با مبلغ دفتری مقایسه شده و اگر مبلغ بازیافتنی کم تر است هزینه کاهش ارزش شناسایی خواهد شد.

منظور از مبلغ بازیافتنی اکثر خالص ارزش فروش و ارزش اقتصادی است.

به طور کلی در این روش استهلاک انباشته با رویکرد تخصیص سیستماتیک و کاهش ارزش انباشته با رویکرد شناخت بلا درنگ شناسایی می شود.

نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستان به عنوان یک نرم افزار حسابداری ساده با شعار ” راحت کار کن” معرفی می شود. نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستان اصل کار خود را بر پایه سادگی، هوشمندی و حذف هزینه های کسب و کار قرار داده است. ابرستان نرم افزار حسابداری هوشمند ایرانی و برنامه حسابداری نوین آنلاین است. ابرستان با اصلاح و بهبود روش ها و فرایند های ثبت اسناد مالی از یک سو و استفاده از الگوریتم های پیشرفته نرم افزاری نسل جدیدی از نرم افزارهای حسابداری را ارائه نموده است.