در این مقاله سعی داریم تا مالیات بر درآمد حقوق و مالیات بر درآمد مشاغل ، نحوه ی محاسبه و معافیت های مرتبط با آن ها را شرح دهیم.

مالیات بر درآمد حقوق چیست ؟

این مالیات موضوع مواد ۸۲ تا ۹۲ قانون مالیات های مستقیم می باشد. درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگری (اعم از حقیقی یا حقوقی) بابت تسلیم نیروی کار خود بر حسب مدت یا کار انجام یافته به صورت نقد یا غیرنقد تحصیل می کند، مشمول مالیات می باشد.

درآمد حقوق	حقوق ثابت (پایه )
	مزایای مرتبط با شغل	مزایای مستمر	نقدی
			غیر نقدی	مسکن با اثاثیه	ضریب ۲۵%
				مسکن بدون اثاثیه	ضریب ۲۰%
				اتومبیل با راننده	ضریب ۱۰%
				اتومبیل بدون راننده	ضریب ۵%
		مزایای غیر مستمر	نقدی
			غیر نقدی

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد حقوق : مالیات حقوق شامل حقوق ثابت، مزایای مستمر نقدی و مزایای مستمر غیرنقدی با ارزیابی و معادلسازی به نقدی بر اساس ضرایب مذکور در جدول فوق می باشد.

Im*۱۲=iy- معافیت موضوع ماده ۸۴ ق.م.م = it* نرخهای موضوع ماده ۸۵ ق.م.م =  ty / ۱۲ = tm

Im= درآمد حقوق و مزایای ماهیانه

Iy= درآمد حقوق و مزایای سالیانه

It= درآمد حقوق مشمول مالیات

Ty= مالیات حقوق سالیانه

Tm= مالیات حقوق ماهیانه

* در نحوه محاسبه مالیات بر درآمد این نکته را باید در نظر داشت که مالیات حقوق ابتدا سالیانه محاسبه و سپس جهت محاسبه مالیات حقوق ماهیانه بر عدد ۱۲ تقسیم می گردد.

معافیت موضوع ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم و نرخ های موضوع مادهه ۸۵ قانون مالیات های مستقیم، در قانون بودجه تعیین می شوند.

درآمد حقوق	نرخ مالیات
تا مبلغ معافیت حقوق سالیانه	صفر
تا ۱/۵ برابر مبلغ معافیت حقوق سالیانه مازاد بر مبلغ معافیت	۱۰%
تا ۲/۵ برابر مبلغ معافیت حقوق سالیانه مازاد بر ۱/۵ برابر	۱۵%
تا ۴ برابر مبلغ معافیت حقوق سالیانه مازاد بر ۲/۵ برابر	۲۰%
تا ۶ برابر مبلغ معافیت حقوق سالیانه مازاد بر ۴ برابر	۲۵%
مازاد بر ۶ برابر مبلغ معافیت حقوق سالیانه	۳۵%

تبصره ۱ ماده ۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم : پرداخت هایی که از طرف اشخاص غیر از پرداخت کننده اصلی حقوق به اشخاص حقیقی به عمل می آید، بدون رعایت معافیت سالیانه حقوق و با رعایت سایر معافیت های بخش حقوق مشمول نرخ ۱۰% می باشد. مالیات حقوق یک نوع مالیات تکلیفی است و تکلیف کارفرما در ماده ۸۶ قانون مالیات های مستقیم قید شده است. کارفرما مکلف است هنگام هر پرداخت یا تخصیص، مالیات متعلق را برابر مقررات کسر و تا پایان ماه بعد به همراه فهرست مشخصات هویتی کارکنان به اداره امور مایاتی محل پرداخت تسلیم و پرداخت نماید.

معافیت های حقوق :

مواد ۹۱ و ۹۲ قانون مالیات های مستقیم و سایر قوانین و مقررات موضوعه :

۱- بند ۵ ماده ۹۱؛ حق سنوات ، مزایای پایان خدمت ، حقوق ایام مرخصی استفاده نشده ، خسارت اخراج ، حقوق بازنشستگی ، حقوق وظیفه (برای حمایت از اقشار جامعه مددجو، بهزیستی و …) و مستمری بازماندگان.

۲- هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل (ماموریت) با داشتن شرایط :

• کم ماموریت
• گزارش ماموریت
• مستندات ماموریت اعم از بلیط ، هتل و …
• مصوبه هیئت مدیره

۳- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال معادل ۱/۱۲ معافیت حقوق سالیانه

۴- مزایای غیرنقدی جمعا معادل ۲/۱۲ معافیت حقوق سالیانه

۵- درآمد حقوق پرسنل نظامی و انتظامی

۶- درآمد حقوق جانبازان، ایثارگران، شاهد و رزمندگانی که حداقل ۱۲ ماه سابقه حضور در جبهه دارند.

۷- فرزندان شهدا و همسران شهدا

۸- کارکنان شاغل در پارک های علم و فناوری در قاب کار مهندسی ، پژوهشی و فناوری ، کارکنان شرکتهای دانش بنیان در محدوده پارک های علم و فناوری

۹- کارکنان مناطق آزاد

۱۰- ۵۰% از مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته (این مناطق در ابتدای هر برنامه ۵ ساله توسط هیئت وزیران تعیین می شود)

۱۱- ۲/۷ حق بیمه سهم بیمه شده از درآمد حقوق کارگر معاف از پرداخت مالیات می باشد. (در واقع ۲ درصد مرتبط با بیمه درمانی)

۱۲- حق بیمه های تکمیلی درمانی و عمر که از حقوق کارگر کسر می گردد معاف از مالیات است. همچنین هزینه های درمانی معاف است. ماده ۱۳۷ ق.م.م

نحوه کلی محاسبه مالیات حقوق به چه صورت است ؟

۱- بایستی سالیانه محاسبه شود.

۲- حقوق به علاوه مزایای مستمر نقدی ماهیانه را تبدیل به سالیانه می کنیم.

۳- مزایای مستمر غیرنقدی را معادل نقدی ارزیابی می کنیم و پس از کسر معافیت ۱۲/۲ با مورد دوم جمع می کنیم.

۴- از جمع حقوق و مزایای مستمر نقدی و غیرنقدی سالیانه، معافیت سالیانه حقوق را کسر می کنیم.

۵- باقی مانده را در طبقات نرخ مالیات حقوق ضرب می کنیم و مالیات حقوق سالیانه بدست می آید که با تقسیم آن به عدد ۱۲ مالیات یک ماه حقوق بگیر حاصل می شود.

۶- مزایای غیرمستمر نقدی و غیرنقدی را به آخرین نرخ مالیات حقوق اعمال ضریب می کنیم و مالیات آنها را با مالیات مستمرها جمع می کنیم.

تعریف مالیات بر درآمد مشاغل :

مالیات بر درآمد مشاغل یا حرف موضوع مواد ۹۳ تا ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم است. صاحبان مشاغل اشخاص حقیقی هستند که دارای فعالیت اقتصادی هستند.

قانون گذار تکالیف زیر را در مایلات بر درآمد مشاغل بر عهده صاحبان مشاغل گذاشته است :

• ارسال اظهارنامه مشاغل در موعد مقرر ؛ آخرین مهلت ارسال اظهارنامه مشاغل تا پایان خردادماه هر سال است. باید توجه داشت که ارائه اظهارنامه خارج از موعد به منزله عدم تسلیم اظهارنامه می باشد.

سه روش برای ارسال اظهارنامه وجود دارد :

۱- الکترونیکی ؛ که در حال حاضر رایج ترین روش است.

۲- ارسال دستی ؛ تنها با اعلام سازمان مالیاتی امکانپذیر است.

۳- ارسال از طریق پست ؛ مطابق ماده ۱۷۸ قانون مالیاتهای مستقیم کماکان میسر است. در این مورد ملاک، تاریخ تسلیم اظهارنامه به اداره پست است.

• اعلام شروع به کار حداکثر ظرف مدت ۴ ماه از تاریخ شروع فعالیت ؛ مودی با تهیه نامه شروع به کار از کد حوزه مالیاتی مطلع می شود. در این مرحله کلاسه پرونده و کد واحد مالیاتی تعیین می شود. سپس مکلف به ثبت نام در سامانه مالیاتی و اخذ کد اقتصادی خواهد بود. این تکلیف تابع تبصره ۳ ماده ۱۷۷ قانون مالیات های مستقیم خواهد بود.

نرخ مالیات بر صاحبان مشاغل :

این نرخ بر اساس نرخ های مندرج در ماده‌ی ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم خواهد بود.

طبقه بندی صاحبان مشاغل :

صاحبان مشاغل بر اساس ۲ شاخص دسته بندی می شوند :

• طبقه بندی بر اساس شاخص حجم فعالیت

۱- گروه اول: جمع درآمد فروش و یا درآمد سالیانه بالغ بر ۳۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد.

۲- گروه دوم: جمع درآمد فروش و یا درآمد سالیانه بین ۱۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد.

۳- گروه سوم: جمع درآمد فروش و یا درآمد سالیانه کمتر از ۱۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد.

تکالیف گروه اول:

۱- نگهداری دفاتر قانونی

۲- رعایت آئین نامه تحریر دفاتر قانونی

۳- رعایت اصول و استانداردهای حسابداری در تحریر دفاتر و صورتهای مالی

تکلیف گروه دوم:

صورت درآمد و هزینه ماهیانه را تنظیم و همراه با اسناد و مدارک مربوطه نگهداری نمایند. اسناد درآمدی و هزینه ای باید به ترتیب تاریخ مرتب و نگهداری شود.

تکلیف گروه سوم:

صورت درآمد و هزینه سالیانه، اسناد و مدارک را به ترتیب تاریخ مرتب و نگهداری نمایند.

• طبقه بندی بر اساس شاخص نوع فعالیت

شش نوع فعالیت با هر حجم از فعالیتی جز گروه اول هستند:

۱- واردکنندگان و صادرکنندگان (صاحبان کارت بازرگانی)

۲- صاحبان واحدهای تولیدی دارای پروانه بهره برداری

۳- صاحبان هتل های ۳ ستاره و بالاتر

۴- صاحبان مشاغل صرافی

۵- صاحبان بیمارستانها ، زایشگاه ها و کلینیک های تخصصی

۶- صاحبان فروشگاههای زنجیره ای دارای پروانه فعالیت از مراجع ذیربط

در نرم افزار حسابداری تحت وب ابرستان ، رایگان ثبت نام کنید.