دارایی های ثابت و روش های حسابداری آن :

در این مقاله از سایت نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستان تلاش داریم تا در مورد دارایی های ثابت صحبت کرده و روش های حسابداری آن را آموزش دهیم.

دارایی های ثابت مشهود :

دارایی هایی که به منظور استفاده در تولید یا عرضه کالا و خدمات، اجاره به دیگران یا مقاصد اداری تحصیل و عمر برآوردی بیش از یکسال دارد دارایی ثابت نامیده می شود. ویژگی اصلی دارایی ثابت عملیاتی بودن آن است. یعنی این دارایی به شکل فعال در عملیات جاری مورد استفاده قرار می گیرد.

به طور کلی دارایی یک منبع اقتصادی دارای منافع آتی است.

راههای دستیابی به دارایی های ثابت :

• خرید نقدی
• خرید نسیه
• ساخت
• معاوضه دارایی های غیر پولی
• انتشار اوراق بهادار
• اهدا

الگوی شناخت اولیه دارایی ثابت در حسابداری :

در روز نخست 4 ارزش زیر در مورد دارایی با هم برابر است :

ارزش منصفانه

بهای تمام شده : مخارج لازم و ضروری جهت رساندن دارایی به مرحله استفاده مورد نظر و بهره برداری. بهترین برآورد برای ارزش منصفانه همین مفهوم بهای تمام شده است که دارایی در روز نخست به این مقدار ثبت می شود.

معادل قیمت نقدی

ارزش اقتصادی : ارزش فعلی جریان های نقدی حاصل از استفاده مستمر از دارایی است و شامل ارزش اسقاط دارایی می باشد.

نکته : در خرید های نسیه، بهره معمولأ جزئی از بهای تمام شده دارایی محسوب نمی شود.

مثال : شرکت آلفا در ابتدای سال مبادرت به خرید و وارد نمودن یک دستگاه ماشین آلات نمود.

بر اساس اطلاعات زیر بهای تمام شده این دارایی را تعیین نمایید.

قیمت خرید دارایی به صورت نسیه: 20,000,000 ریال

تخفیفات نقدی خرید دو درصد قیمت خرید

عوارض گمرکی و مالیات: 600,000 ریال

مخارج آماده سازی محل نصب: 2,300,000 ریال

مخارج تولید آزمایشی اولیه: 800,000 ریال

عواید حاصل از فروش تولیدات آزمایشی اولیه: 650,000 ریال

حق الزحمه فنی مهندسان: 1,000,000 ریال

مخارج اضافی به علت اشتباه در نصب: 280,000 ریال

مخارج نصب: 1,200,000 ریال

مخارج افتتاح: 200,000 ریال

حل : همه مفروضات و اطلاعات مسئله به غیر از مخارج اضافی اشتباه در نصب و مخارج افتتاح در محاسبه بهای تمام شده اعمال می گردد.

20,000,000-400,000+600,000+2,300,000+800,000-650,000+1,000,000+1,200,000=24,850,000

ثبت های مورد نیاز بابت این خرید دارایی به شرح زیر است:

ماشین آلات              19,600,000

حسابهای پرداختنی                  19,600,000

دوره تخفیف:

حسابهای پرداختنی            19,600,000

موجودی نقد                       19,600,000

خارج از دوره تخفیف:

حسابهای پرداختنی            19,600,000

هزینه بهره                     400,000

موجودی نقد                       20,000,000

نکته: یکی دیگر از اجزای بهای تمام شده دارایی، مخارج برچیدن دارایی و پاکسازی محل طبق قانون یا قرارداد است. این مخارج باید برآورد و با ارزش فعلی خود به بهای تمام شده دارایی افزوده شود و معادل آن بدهی (ذخیره) شناسایی گردد.

روش های حسابداری دارایی های ثابت :

بطور کلی دو روش حسابداری در برخورد با دارایی های ثابت به کار گرفته می شود که شامل موارد زیر می باشد :

1. روش تجدید ارزیابی

2. روش بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته

روش تجدید ارزیابی :

دارایی های ثابت را می توان در دو دسته استهلاک ناپذیر (مانند زمین که از محل فروش یا واگذاری آن منتفع می شویم) و استهلاک پذیر (برای مثال ساختمان که از استفاده تدریجی و یا فروش آن منتفع می گردیم) دسته بندی نمود.

اصول و قواعد حاکم بر تجدید ارزیابی دارایی های ثابت استهلاک ناپذیر همانند قواعدی است که بر تجدید ارزیابی سرمایه گذاری های بلند مدت حاکم است، با این تفاوت که در مورد سرمایه گذاری ها دوره تناوب سالانه و در مورد دارایی های غیر جاری غیر پولی دیگر 3 یا 5 سال یکبار می باشد. باید توجه داشت که با واگذاری زمین انباشته مازاد تجدید ارزیابی در صورت وجود، تحقق یافته محسوب و به سود انباشته منتقل می شود.

مثال: فرض کنیم بهای تمام شده یک قطعه زمین 100 میلیون ریال، مبلغ دفتری آن 80 میلیون ریال می باشد. در صورتیکه زمین تجدید ارزیابی شود و ارزش منصفانه آن 85 میلیون ریال تعیین گردد، دراین حالت باید 5 میلیون ریال درآمد شناسایی نمود.

تجدید ارزیابی دارایی های ثابت استهلاک پذیر :

برای تشریح این نوع تجدید ارزیابی از یک مثال استفاده می کنیم. البته قبل از آن باید به چند نکته به شرح زیر توجه نمود:

سود قابل تقسیم نباید تحت تاثیر پدیده تجدید ارزیابی قرار گیرد (طبق استاندارد شماره 11). لذا به اندازه اختلاف هزینه استهلاک قبل از تجدید ارزیابی و بعد از تجدید ارزیابی از مازاد تجدید ارزیابی به سود انباشته منتقل می شود.
می دانیم که مازاد تحقق یافته در صورت سود و زیان جامع منعکس نخواهد شد و می دانیم که در صوت سود و زیان جامع، ایجاد مازاد و برگشت مازاد تجدید ارزیابی و نه تحقق آن انعکاس می یابد.

مثال: شرکت آلفا در ابتدای سال 81 ماشین آلاتی به بهای تمام شده 20 هزار ریال خریداری نمود. عمر مفید این ماشین آلات 10 سال و روش استهلاک خط مستقیم است در پایان سال 83 ارزش منصفانه این ماشین در نتیجه تجدید ارزیابی 15 هزار ریال تعیین شده است. ثبت های مربوطه به این شرح خواهند بود:

1/1/1381 ماشین آلات     20.000

نقد                       20.000

29/12/1381 هزینه استهلاک 2.000

استهلاک انباشته        2.000

29/12/1382 هزینه استهلاک 2.000

استهلاک انباشته        2.000

29/12/1383 هزینه استهلاک 2.000

استهلاک انباشته        2.000

29/12/1383 استهلاک انباشته 6.000

ماشین آلات        6.000

29/12/1383 ماشین آلات 1.000

مازاد تجدید ارزیابی 1.000

29/12/1384 هزینه استهلاک  2.143                                                            15.000/7=2.143

استهلاک انباشته2.143

29/12/1384مازاد تجدید ارزیابی 143

سود انباشته 143

طبق نکات گفته شده مازاد تجدید ارزیابی در صورت سود و زیان جامع سال 84 منعکس نخواهد شد همچنین مانده مازاد تجدید ارزیابی و مبلغ دفتری ماشین آلات در ترازنامه پایان سال 84 به ترتیب 857 (1.000-143) و 12.857(15.000-2.143) خواهد بود.

روش بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته :

با بیان یک مثال این روش را شرح می دهیم.

فرض کنیم در تاریخ 1 فروردین 81 ماشینی به بهای تمام شده 100 ریال خریداری که عمر مفید آن 10 سال برآورد شده است. در صورتیکه روش حسابداری این دارایی ثابت روش بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته و روش استهلاک آن خط مستقیم باشد، خواهیم داشت:

1/1/81 ماشین آلات   100

نقد               100

29/12/81  هزینه استهلاک   10

استهلاک انباشته     10

چنانچه شرایطی پیش آید که نشان دهد مبلغ قابل بازیافت دارایی کمتر از مبلغ دفتری است باید بلافاصله مبادرت به شناخت هزینه کاهش ارزش نمود (شناخت بلادرنگ).

برای نمونه در این مورد می توان به زنگ زدگی، معرفی دارایی بهتر توسط رقبا به بازار و یا از مد افتادگی اشاره نمود.

نحوه عمل به این شکل است که مبلغ بازیافتنی با مبلغ دفتری مقایسه شده و اگر مبلغ بازیافتنی کم تر است هزینه کاهش ارزش شناسایی خواهد شد.

منظور از مبلغ بازیافتنی اکثر خالص ارزش فروش و ارزش اقتصادی است.

به طور کلی در این روش استهلاک انباشته با رویکرد تخصیص سیستماتیک و کاهش ارزش انباشته با رویکرد شناخت بلا درنگ شناسایی می شود.

نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستان به عنوان یک نرم افزار حسابداری ساده با شعار ” راحت کار کن” معرفی می شود. نرم افزار حسابداری آنلاین ابرستان اصل کار خود را بر پایه سادگی، هوشمندی و حذف هزینه های کسب و کار قرار داده است. ابرستان نرم افزار حسابداری هوشمند ایرانی و برنامه حسابداری نوین آنلاین است. ابرستان با اصلاح و بهبود روش ها و فرایند های ثبت اسناد مالی از یک سو و استفاده از الگوریتم های پیشرفته نرم افزاری نسل جدیدی از نرم افزارهای حسابداری را ارائه نموده است.